طیف‌بندی و سنجش فضایی آسیب فیزیکی – اجتماعی شهرها در برابر زلزله با بکارگیری تکنیکVIKOR و GIS ؛ مورد شناسی شهر یزد

نویسندگان

  • الیاس مودت کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز
  • دکتر سعید ملکی دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده مقاله:

زلزله در جهان به عنوان یکی از مخرب­ترین و تهدیدآمیزترین عامل انهدام حیات انسانی- محیطی مطرح می­باشد. و آسیب­های ناشی از آن در ابعاد مختلف(فیزیکی، اجتماعی و غیره) متوجه جوامع شهری که مدرنترین و آسیب­پذیرترین شیوه سکونت در جهان است، می­شود. اما این پدیدة طبیعی به خودی خود در هر مکانی می­تواند قابلیت ایجاد بحران و آسیب را نداشته باشد. بلکه آمادگی و برنامه­ریزی دقیق برای تعیین درجات آسیب، کنترل، کاهش عواقب نامطلوب زلزله می­تواند تعیین کننده درجه بحران آن باشد. در نتیجه شناخت ابعاد اجتماعی و فیزیکی موضوع که رابطه دوسویه در آسیب ناشی از زلزله دارد ضرورت می­یابد. که پژوهش مورد نظر با ماهیت "توسعه­ای – کاربردی" روش تحقیق "توصیفی- تحلیلی" به بررسی موضوع در شهر یزد پرداخته است. و از آنجا که تنها ابزار انسان جهت تعیین آسیب­های ناشی از آن اطلاعات موجود و روش­های کمی- آماری می­باشد؛ این پژوهش با بهره­گیری 30 متغیر از شاخص­های اجتماعی – فیزیکی و استفاده از تکنیک VIKOR و GIS، و همچنین نرم افزارهای Excel و SPSS به پهنه­بندی و ارزیابی آسیب لرزه­ای پرداخته است. که نتایج مورد نظر نشان می­دهد میزان VIKOR و به عبارتی مقدار Qi، Si و Ri، در مناطق سه­گانه شهر یزد به ترتیب برابر (Qi = 990/0، 001/0، 79/0)، (Si = 775/0، 246/0، 676/0)، (Ri = 184/0، 151/0، 176/0)  می­باشد. و براساس شروط مدل VIKOR، منطقه دو در سه گروه R، S و Q در پایین­ترین رتبه قرار دارد، در مرحله بعد منطقه سه و در نهایت منطقه یک کمترین آسیب­پذیری را در شهر یزد دارا می­باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی و رتبه بندی آسیب پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله با مدل topsis و gis (نمونه موردی شهر یزد)

کاهش بحران و نیل به توسعۀ پایدار نیازمند شناخت و تبیین درست از ماهیت و ابعاد جوامع و مکان¬ها در برابر مخاطرات طبیعی(زلزله) دارد. از اینرو ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله در ابعاد مختلف می¬تواند نقش بسزایی در مدیریت و ارزیابی خطر پذیری ناشی از این پدیده طبیعی ایفا نماید. که پژوهش حاضر با ماهیت توسعه¬ای- کاربردی، روش توصیفی- تحلیلی، هدف ارزیابی و اولویت¬بندی میزان آسیب پذیری اجتما...

متن کامل

پهنه بندی و رویکرد فضایی بر مدیریت بحران با تاکید بر آسیب پذیری اجتماعی فیزیکی شهرها در برابر زلزله (نمونه موردی استان ایلام)

شهرها کانون­هایی هستند که انسان­ها را به همراه نیازها و احتیاجات مختلفشان در خود پذیرفته­اند و عالی­ترین نیازهای بشر در آن تبلور عینی یافته است. برآورد ریسک و ارزیابی آسیب­پذیری لرزه­ای از یک شهر از موضوعات مهم و اساسی محسوب می­شود. به عبارت دیگر، ریسک ترکیبی از خطر و آسیب پذیری است و از آنجا که آسیب­پذیری ممکن است صورت­های گوناگونی همچون آسیب پذیری جانی، عملکردی، اجتماعی، مالی و یا ترکیبی از ا...

متن کامل

آسیب پذیرى بافت تاریخى شهر یزد در برابر زلزله

در بافت تاریخى شهر یزد بخش اعظم ساختمان ها داراى مقاومت کافى در برابر زلزله نبوده و ضوابط، مقررات و معیارهاى لازم در طراحى آنها رعایت نشده است . اغلب این ساختمان ها قدیمى بوده و برخى از آنها نیز نوساز مى‏ باشند. وقوع زلزله باعث وارد آمدن آسیب هاى جدى و جبران ‏ناپذیر به ساختمان ها، تأسیسات، تجهیزات، منابع طبیعى، نظم اجتماعى، میراث تاریخى و فرهنگى، فعالیت ها، اشتغال و درآمد، سازمان ها و دست...

متن کامل

ارزیابی آسیب پذیری بافت فرسوده شهر مرودشت در برابر زلزله با استفاده از (AHP) و (GIS)

شهر زیستگاه متراکم انسانی است که به دلیل حضور انسان، نیازمند امنیت و ایمنی در همه ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ... است. موقعیت جغرافیایی شهر مرودشت به گونه‌ای است که هم از نظر توپوگرافی و هم از نظر زمین شناسی درونی زمین، خطر وقوع زلزله این شهر را تهدید می‌نماید. وجود گسل‌های درونی زمین در منطقه مرودشت و اطراف آن، سابقه فعالیت این گسل‌ها، دوره بازگشت زلزله و پهنه‌بندی خطر لزره‌ای در ...

متن کامل

مدلسازی آسیب پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزارARC GIS(مطالعه موردی: منطقه 1 شهر تبریز)

بلایای طبیعی علی الخصوص زلزله همواره تهدیدی برای فعالیت­های بشری محسوب می­شده است،که علی­رغم پیشرفت­های تکنولوژیکی در ابعاد مختلف هم اکنون نیز شاهد خسارات و تلفات این پدیده به­ویژه در کشورهای در حال توسعه می باشیم. تا چند دهه اخیر دیدگاه ها ونظرات در رابطه با آسیب­پذیری ناشی از زلزله صرفا محدود به عوامل کالبدی بود، اما این اواخر دیدگاه­ها به چند بعدی بودن مساله آسیب­پذیری تاکید دارند. و این هما...

متن کامل

ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی – فیزیکی شهرها در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهرستان های استان آذربایجان غربی)

شهرهای امروزی در نقاط مختلف دنیا به دلایل متعدد ازجمله نوع مکان گزینی، توسعه فیزیکی نامناسب، عدم رعایت استانداردهای لازم همواره در معرض خطرات ناشی از بلایای طبیعی قرار دارند. یکی از این خطرات که بسیاری از شهرهای جهان ازجمله کشور ما را تهدید می کند، زمین لرزه است. ایران یکی از زلزله خیزترین کشورهای دنیا محسوب می شود و شهرهای آن در رابطه با این پدیده طبیعی خسارت های مالی و جانی زیادی را متحمل شده...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 4  شماره 11

صفحات  85- 103

تاریخ انتشار 2014-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023